- De impact van generatieve AI op leiderschap
- Vertrouwen als sleutel tot succes
- Waarom een datagedreven cultuur cruciaal is
- Repetitieve taken automatiseren
- Managementskills worden geoptimaliseerd, niet geautomatiseerd
- Blijven leren en groeien = boost voor productiviteit
- Investeer in tech, maar vergeet je mensen niet
- Houd de risico’s in het oog
- Adaptief leiderschap is de toekomst
Verandering is de nieuwe norm in de turbulente wereld van het hedendaagse bedrijfsleven. Organisaties hebben hun handen vol aan alle uitdagingen en kansen die de snelle technologische vooruitgang met zich meebrengt, en dus ondergaat ook de rol van de leider een metamorfose. Het oude model van hiërarchie en controle maakt plaats voor een nieuwe stijl, waarin wendbaarheid, aanpassingsvermogen en ‘tech savviness’ centraal staan. Om te overleven in dit nieuwe speelveld moeten leiders een neus voor innovatie ontwikkelen en met nieuwe ideeën durven experimenteren. Ze moeten door de hype heen prikken en de echte potentie van opkomende technologieën als AI en blockchain kunnen zien. Maar dat is niet genoeg: ze moeten dat potentieel ook in concrete resultaten, groei en efficiëntie voor hun organisatie kunnen omzetten. Hier is een uitgekiende mix van strategisch denken en daadkracht voor nodig, en een rotsvast geloof in de kracht van blijven leren. Leiders moeten hun eigen aannames durven bevragen, risico’s nemen, na vallen ook weer opstaan en hun team inspireren om hetzelfde te doen. Alleen door een innovatiecultuur te kweken en hun mensen te empoweren om grenzen te verleggen, kunnen leiders in dit tijdperk van digitale disruptie ook echt floreren.
De impact van generatieve AI op leiderschap
De komst van generatieve AI heeft de zakenwereld op z’n kop gezet en innovatie naar ongekende hoogten getild. Deze baanbrekende technologie — die in realtime kan creëren, leren en zich aanpassen — is veel meer dan een optimalisatietool. Het zorgt voor een fundamentele verschuiving in hoe leiders problemen aanpakken en beslissingen nemen. Generatieve AI is anders dan traditionele AI-systemen. Het kan zelfstandig leren en evolueren, zonder ellenlange programmeercodes of constante menselijke bijsturing. Die flexibiliteit is een zegen voor leiders die de snel veranderende markt, klantbehoeften en technologische ontwikkelingen willen bijbenen. Door de toepassing van generatieve AI kunnen bedrijven razendsnel inspelen op uitdagingen, kansen grijpen en de concurrentie een stap voor blijven.
Ook ontstaan hierdoor transformatieve processen die nieuwe deuren openen. Het kan bergen data razendsnel doorploegen, patronen ontwaren en realtime inzichten genereren, waardoor leiders veel sneller gefundeerde, datagedreven beslissingen kunnen nemen. Die snelle verwerkingscapaciteit helpt bedrijven bovendien om risico’s beter te managen, flexibeler en nauwkeuriger op uitdagingen in te spelen en innovatie in alle bedrijfsprocessen aan te jagen. Sterker nog, de omarming van generatieve AI heeft ingrijpende gevolgen voor de essentie van werk. Saaie en repetitieve taken worden geautomatiseerd, waardoor medewerkers verlost zijn van eentonig werk en zich op betekenisvolle, creatieve en strategische bezigheden kunnen richten.
Generatieve AI doet veel meer dan alleen de efficiëntie en innovatie optimaliseren. Het dwingt leiders ook om hun visie op leiderschap zelf onder de loep te nemen. Die mindshift draait om het besef dat generatieve AI niet zomaar een tool is, maar een volwaardige partner in het streven naar groei en succes. Leiders die de toekomst goed voorbereid tegemoet willen gaan en hun organisatie voorop willen laten lopen in hun sector, moeten openstaan voor nieuwe ideeën en durven experimenteren. Door generatieve AI te omarmen, kunnen organisaties een cultuur van continu leren en verbeteren stimuleren. Door de inzichten uit grote hoeveelheden data slim te benutten, kunnen leiders weloverwogen beslissingen nemen die innovatie aanjagen, processen stroomlijnen en de klantervaring aanmerkelijk verbeteren. Zo’n datagedreven aanpak leidt tot betere resultaten en bevordert de wendbaarheid en het aanpassingsvermogen van de hele organisatie. Teams kunnen daardoor ook snel schakelen als de omstandigheden veranderen en slim op nieuwe kansen inspelen.
Neil Ward-Dutton, VP van AI en Intelligent Process Automation European Practices bij International Data Corporation (IDC), een wereldwijde marktonderzoeker die inzichten, data en evenementen levert voor de informatie-, telecom- en consumentenelektronica-industrie, wijst erop dat hoewel de adoptie van generatieve AI toeneemt, veel organisaties een samenhangende strategie missen om het volledige potentieel ervan te benutten. Uit een recent IDC-onderzoek blijkt dat 21 procent van de respondenten al investeert in generatieve AI, terwijl nog eens 55 procent actief op zoek is naar mogelijke toepassingen. Deze cijfers tonen aan dat bedrijven zich steeds meer bewust zijn van de transformatieve mogelijkheden van generatieve AI en deze technologie meer willen inzetten om concurrentievoordeel te behalen. Ward-Dutton benadrukt echter dat er een verschil is in de manier waarop bedrijven generatieve AI benaderen. “Over het algemeen zien we een klein aantal organisaties die generatieve AI gebruiken op basis van een strategie of plan, gevormd door duidelijk beleid. Daarnaast zien we veel experimenten op grote schaal, maar die vinden bijna altijd plaats in een strategisch vacuüm”, zegt hij.
“Bijna twee derde van de ondervraagde leiders geeft toe dat ze niet de juiste skills hebben om het volledige potentieel van generatieve AI te benutten”.
Accenture’s Work, Workforce, Workers rapport
Vertrouwen als sleutel tot succes
Het overgrote deel van de werknemers is zich ervan bewust dat samenwerken met generatieve AI enorm waardevol kan zijn. Tegelijkertijd betwijfelen veel mensen of hun organisaties ervoor zullen zorgen dat dit voor iedereen positief uitpakt. Om dit vertrouwensprobleem op te lossen en de deur naar een toekomst met generatieve AI open te zetten, is het aan leiders om creatief te denken, los te breken van oude patronen en voortdurend bij te leren. Een van de grootste obstakels voor een succesvolle adoptie van generatieve AI is het gebrek aan technologische expertise bij leidinggevenden. Bijna twee derde van de ondervraagde leiders geeft toe niet de juiste skills te hebben om het volledige potentieel van generatieve AI te benutten. Het is dan ook belangrijk dat zij zich in de technologie onderdompelen en actief op zoek gaan naar kansen om samen met hun teams te leren en te groeien. Door dit in de dagelijkse workflow te integreren, kunnen leiders de kennis en vaardigheden opdoen die nodig zijn om generatieve AI effectief en verantwoord op te schalen. Zo transformeren ze de manier waarop mensen werken en kunnen ze ook bedrijfsprocessen opnieuw vormgeven. Door zich deze nieuwe manier van leren en groeien eigen te maken, krijgen leiders ook de kans om een cultuur van vertrouwen en samenwerking te stimuleren. Zo kunnen ze laten zien dat ze van plan zijn AI op verantwoorde manier te implementeren en medewerkers op een succesvolle toekomst voor te bereiden.
Waar werknemers zich nog het meest zorgen over maken is dat ze als gevolg van automatisering en generatieve AI misschien wel hun baan verliezen. Om deze zorgen weg te nemen, moeten senior leiders duidelijk met hun personeel bespreken op welke manieren generatieve AI hun werkzaamheden juist kan verbeteren en aanvullen. Door er de nadruk op te leggen dat deze technologie de werknemerservaring kan verbeteren en nieuwe kansen voor groei en ontwikkeling kan creëren, kunnen leiders ervoor zorgen dat werknemers een positievere kijk krijgen op de toekomst van werk. Effectief leiderschap is cruciaal voor een verantwoorde adoptie van generatieve AI. Net als bij elke andere cultuuromslag, bedrijfsinitiatief of technologie-implementatie, moeten leiders transparante processen opzetten, opleidingsmogelijkheden bieden en meetbare doelen stellen. Maar omdat AI-technologie zich razendsnel ontwikkelt, is het ook belangrijk om snel een solide framewerk te ontwikkelen voor verantwoord AI-gebruik, met heldere beveiligingsprotocollen, duidelijke regels over wat wel en niet kan, en een waterdicht beleid voor databescherming. Zo houden ze gevoelige informatie achter slot en grendel en behouden ze het vertrouwen van zowel medewerkers als klanten.
Waarom een datagedreven cultuur cruciaal is
Tegenwoordig vertrouwen organisaties steeds meer op technologie om hun strategie vorm te geven. Ook hier kan generatieve een krachtige tool zijn waarmee je nieuwe inzichten genereert en innovatie stimuleert. Omdat het synthetische data kan genereren, complexe patronen kan herkennen en gepersonaliseerde, contextgebonden inzichten kan bieden, zal generatieve AI de manier waarop bedrijven opereren en concurreren in het digitale tijdperk flink veranderen. Normaal gesproken kost data-analyse een hoop tijd en geld, waardoor organisaties niet snel genoeg kunnen reageren op veranderingen in de markt of in de voorkeuren van consumenten. Maar met generatieve AI kunnen bedrijven in een handomdraai data creëren, simuleren en ermee experimenteren. Daardoor kunnen ze goed onderbouwde beslissingen nemen en zich razendsnel aan nieuwe uitdagingen aanpassen.
Generatieve AI heeft niet alleen impact op data-analyse, maar kan organisaties ook helpen om hun ‘go-to’-marketstrategieën voor producten en diensten te versnellen. Door besluitvormingsprocessen te stroomlijnen en de tijd die nodig is voor correcties te verkorten, kunnen bedrijven hun aanbod met ongekende snelheid en vertrouwen op de markt brengen. Hierdoor krijgen ze niet alleen een concurrentievoordeel, maar kunnen ze ook beter inspelen op de veranderende behoeften en verwachtingen van hun klanten. Om het potentieel van generatieve AI volledig te kunnen benutten, moeten leiders wel goed begrijpen hoe ze de inzichten die deze tools genereren het beste kunnen interpreteren en gebruiken. Sterke analytische vaardigheden en het vermogen om data-gedreven inzichten in balans te brengen met intuïtie en ervaring zijn essentieel om beslissingen te nemen die tot langetermijnsucces leiden. Tegelijkertijd moeten ze beseffen dat generatieve AI een hulpmiddel is om menselijk oordeel en expertise aan te vullen — niet om dit te vervangen. Organisaties kunnen de waarde van hun gegevens optimaal benutten door de unieke capaciteiten van mensen en AI op een slimme manier te combineren.
Generatieve AI zal bovendien een belangrijke rol spelen bij het creëren van een datagedreven cultuur binnen organisaties. Uit recente onderzoeken blijkt dat het aantal bedrijven met een data- en analytische cultuur het afgelopen jaar is verdubbeld, wat samenvalt met de grootschalige adoptie van generatieve AI. Dat suggereert dat de opwinding en mogelijkheden rond deze technologie in vele sectoren hebben geleid tot een hernieuwde focus op data-gedreven benaderingen. Om de impact van generatieve AI op de bedrijfscultuur te maximaliseren, moeten organisaties op alle niveaus blijven experimenteren. En hoewel we de voordelen van individuele experimenten niet moeten onderschatten, kunnen bredere, zorgvuldig uitgevoerde experimenten binnen de organisatie — om te ontdekken hoe de technologie het beste kan worden gebruikt — op de lange termijn misschien nog waardevoller zijn. Bovendien kun je met de ontwikkeling van niet-publieke generatieve AI-systemen die op de content van een organisatie getraind zijn een meer op maat gemaakt en relevant data-ecosysteem creëren dat de unieke behoeften en doelen van het bedrijf ondersteunt.
“Het is niet de bedoeling dat we mensen gaan vervangen, maar dat we ze gaan optimaliseren. Door herhalende taken te automatiseren, hebben mensen meer vrijheid om zich te focussen op activiteiten die meer waarde toevoegen en strategisch belangrijker zijn. Zo krijgen innovatie, creativiteit en persoonlijke groei de ruimte”.
Rocky Scopellitil, futuroloog
Repetitieve taken automatiseren
Door saaie en tijdrovende taken te automatiseren, verlost AI leiders van de dagelijkse sleur en geeft het ze de kans om zich met meer strategische en creatieve zaken bezig te houden. Of het nu gaat om het bedenken van innovatieve producten en diensten, het aanjagen van innovatie of het versterken van belangrijke relaties met stakeholders; dankzij AI kunnen leiders veel meer tijd en energie steken in initiatieven die echt een verschil maken. Maar AI succesvol integreren in leiderschap vraagt meer dan zomaar wat nieuwe tools en technologieën in gebruik nemen. Daar is ook een hele andere mindset voor nodig. Bovendien moeten leiders bereid zijn om zich aan nieuwe vormen van samenwerking tussen mens en machine aan te passen. Ze moeten de juiste vaardigheden ontwikkelen om effectief met AI-systemen te kunnen werken en deze goed te managen. Tegelijkertijd moeten ze rekening houden met de ethische en maatschappelijke gevolgen van het gebruik van deze systemen.
Om in deze nieuwe wereld succesvol te zijn is het dus belangrijk om een balans te vinden tussen de kansen die AI biedt en tegelijkertijd trouw blijven aan je morele kompas. “Het is niet de bedoeling dat we mensen gaan vervangen, maar dat we ze gaan optimaliseren”, vertelt futuroloog Rocky Scopelliti. “Door herhalende taken te automatiseren, hebben mensen meer vrijheid om zich te focussen op activiteiten die meer waarde toevoegen en strategisch belangrijker zijn. Zo krijgen innovatie, creativiteit en persoonlijke groei de ruimte. Maar je moet bij automatisering wel vooruit denken en zorgen dat je investeert in het omscholen van je mensen en het bevorderen van diversiteit, gelijkheid en inclusie. Zo verhoog je niet alleen de productiviteit, maar versterk je ook het menselijk potentieel”.
Door de komst van superslimme, door AI aangedreven automatiseringsoplossingen kunnen werkzaamheden op alle niveaus van een organisatie gestroomlijnd worden. Dankzij deze slimme tools kun je ingewikkelde invoerprocessen en procesoptimalisatie automatiseren, wat de administratieve rompslomp in allerlei sectoren flink vermindert. Maar automatisering gaat verder dan alleen het uitvoeren van taken. Zo geven AI-gestuurde virtuele assistenten bijvoorbeeld een nieuwe dimensie aan klant- en medewerkerscontact. Deze veelzijdige systemen, die fungeren als een centrale plek voor bedrijfsprocessen en kennisbeheer, veranderen de manier waarop organisaties met hun stakeholders omgaan. Door het beantwoorden van standaardvragen voor hun rekening te nemen, realtime ondersteuning te bieden en verbeterpunten te identificeren, geven AI-assistenten menselijke medewerkers de ruimte om zich te richten op waardevolle, empathische gesprekken waardoor klantrelaties verdiept kunnen worden.
Managementskills worden geoptimaliseerd, niet geautomatiseerd
Bedrijven bevinden zich op onbekend terrein met al die technologische vooruitgang. Maar steeds meer leiders zijn het erover eens: de echte kracht van AI zit ‘m niet in het vervangen van menselijke werknemers, maar juist in het verbeteren van hun prestaties. Uit het nieuwste ‘Future of Jobs’-rapport blijkt dat er een subtiele maar belangrijke verandering plaatsvindt in hoe we de rol van AI op de werkvloer zien. Er is vooruitgang geboekt in het automatiseren van taken. Zo is 34 procent bijvoorbeeld al geautomatiseerd. Maar de verwachtingen voor verdere automatisering in de komende jaren zijn getemperd. En volgens het ‘Jobs of Tomorrow’-rapport komt slechts een klein deel (16,1 procent) van de baan van een HR-manager in aanmerking voor automatisering, maar kan 22,2 procent van die baan juist heel goed door AI ondersteund en versterkt worden. Dat verschil is cruciaal, want het benadrukt dat AI er niet is om menselijke werknemers te vervangen, maar om ze te optimaliseren door saaie, repetitieve taken te automatiseren en hun besluitvorming te ondersteunen.
Generatieve AI kan ons dus helpen om een wereld te creëren waarin mensen vrij zijn om hun passies na te jagen, hun vaardigheden te ontwikkelen en een goede balans te vinden tussen werk en privé. Door werknemers te betrekken bij het identificeren van taken die geautomatiseerd kunnen worden, kunnen organisaties een cultuur van continue verbetering en open feedback ontwikkelen. Zo leggen ze de basis voor een nieuwe generatie leiders die de kracht van technologie slim weten in te zetten in hun rol. De voordelen van generatieve AI zijn er dus niet alleen voor de mensen op de werkvloer, maar ook voor het middenkader. Zij zijn immers de brug tussen de strategische visie van een organisatie en de dagelijkse praktijk. Door routinetaken te automatiseren en werkprocessen te stroomlijnen, kunnen deze managers zich richten op zaken die echt waarde toevoegen, zoals strategische planning en peoplemanagement. Zo stimuleren ze innovatie en samenwerking binnen het bedrijf.
Continu leren en ontwikkelen = hogere productiviteit
Natuurlijk zijn er ook veel mensen die bang zijn hun baan te verliezen door de opkomst van AI. Maar het is aan leiders om het huidige ‘angstnarratief’ om te buigen en te zorgen dat AI gezien wordt als een partner in groei en succes — en niet als een bedreiging. Onderzoek laat zien dat jongere werknemers, tussen de 21 en 34 jaar, al duidelijk zien hoe AI de productiviteit kan verhogen. Leiders moeten dit enthousiasme blijven stimuleren en hun teams de juiste middelen en ondersteuning bieden. Het goede nieuws is dat er inmiddels allerlei toegankelijke leermaterialen en hulpbronnen beschikbaar zijn, waardoor het makkelijker is dan ooit om AI-gerelateerde vaardigheden te leren. Het is daarbij belangrijk dat leiders hun teams aanmoedigen om de kansen voor groei en ontwikkeling die AI biedt met beide handen aan te grijpen.
Leren over AI is overigens niet alleen de verantwoordelijkheid van werknemers. Ook de top van het bedrijf — de architecten van de organisatiestrategie — moet het goede voorbeeld geven en laten zien dat ze continu willen leren en meeschakelen. Door op de hoogte te blijven van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van AI, kunnen leiders beter inschatten welke impact deze technologie mogelijk op hun bedrijf heeft — zowel qua groeikansen als de dreiging van disruptie. Tegelijkertijd moeten ze oog houden voor de beperkingen en uitdagingen die deze nieuwe technologieën met zich meebrengen. Het is belangrijk dat leiders kritisch zijn als het gaat om AI en ervoor zorgen dat de tools die ze gebruiken nauwkeurig en onbevooroordeeld zijn. Rose Marie E. Glazer, Executive Vice President, General Counsel en Interim Chief Human Resources & Diversity Officer bij American International Group, zegt hierover: “Als het gaat om leren over en ontwikkelen met generatieve AI, passen we ons aan de mensen aan en gebruiken we terminologie die ze kennen. We willen dat mensen geïnteresseerd en enthousiast zijn, en we willen ook overbrengen dat leren over generatieve AI in hun eigen tempo kan. Als ze meedoen, weet ik dat ze voor leren openstaan en dat we hun steun hebben”.
Investeer in tech, maar vergeet je mensen niet
Om zich aan te passen aan de veranderingen die generatieve AI met zich meebrengt, moeten HR-leiders bestaande rollen en verantwoordelijkheden grondig onder de loep nemen. Dat houdt in dat ze taken identificeren die door AI geoptimaliseerd kunnen worden. Zo kunnen werknemers zich richten op waardevoller werk waarvoor unieke menselijke vaardigheden nodig zijn, zoals creativiteit, kritisch denken en emotionele intelligentie. Door rollen te stroomlijnen en repetitieve taken te elimineren, kunnen HR-leiders de weg vrijmaken voor nieuwe, AI-ondersteunde rollen die de sterke punten van zowel menselijke als machine-intelligentie benutten. Maar om AI succesvol in het personeelsbestand te integreren, is meer nodig dan alleen het herstructureren van rollen. Hiervoor moet je strategisch in de technische expertise van werknemers op alle niveaus van de organisatie investeren. Niet elke werknemer hoeft natuurlijk een coding-expert te worden, maar ze moeten wel op zijn minst een basiskennis ontwikkelen van AI en de mogelijkheden ervan. Met deze kennis kunnen werknemers goed geïnformeerde gebruikers en kritische denkers worden, die het volledige potentieel van AI kunnen benutten, maar tegelijkertijd alert blijven op de mogelijke beperkingen en nadelen ervan.
Om ervoor te zorgen dat iedereen met de nieuwe ontwikkelingen mee kan komen, moeten HR-leiders vol inzetten op programma’s die werknemers de tools en kennis geven om op een AI-gestuurde werkplek succesvol te zijn. En dan hebben we het niet alleen over technische skills, maar ook over de soft skills die nodig zijn voor een goede samenwerking en communicatie in een omgeving die steeds digitaler wordt. Maar de impact van generatieve AI gaat verder dan alleen individuele rollen en vaardigheden. Het kan complete talentmanagementprocessen op z’n kop zetten, van werving tot stages en mentorschap. Neem bijvoorbeeld het Me@Campus-initiatief van Walmart. Daarmee kunnen potentiële kandidaten de unieke werkomgeving en -cultuur van het bedrijf ervaren zonder ook maar een minuut op kantoor door te brengen. Door kandidaten een virtuele rondleiding aan te bieden, heeft Walmart niet alleen zijn reputatie als topwerkgever versterkt, maar ook het wervingsproces voor iedereen een stuk effectiever en aantrekkelijker gemaakt.
En nu we generatieve AI-toepassingen overal steeds vaker tegenkomen, zal dat een steeds grotere impact hebben op talentontwikkeling en mentorschap. Stel je voor: een marketingleider gebruikt een AI-tool om een creatieve briefing te maken, een taak die normaal gesproken naar een junior medewerker zou gaan. Hoewel dit natuurlijk handig is en processen kan stroomlijnen, roept het ook vragen op over de gevolgen voor leer- en groeimogelijkheden — zowel voor de leider als voor de medewerker. Als we AI in programma’s voor vaardigheidsontwikkeling integreren brengt dit niet allerlei nieuwe mogelijkheden maar ook uitdagingen met zich mee. Aan de ene kant kunnen AI-chatbots en gepersonaliseerde leerplatforms werknemers helpen om in hun eigen tempo nieuwe skills te leren, waardoor trainingen sneller en effectiever worden. Aan de andere kant zal de rol van menselijke trainers en mentoren daardoor aanmerkelijk veranderen. Zij zullen bijvoorbeeld AI-tools moeten inzetten om boeiende leerervaringen te creëren en de voortgang van werknemers te monitoren. HR-leiders die de balans weten te vinden tussen de kracht van AI en de onvervangbare waarde van menselijk kapitaal, zullen hun organisaties klaarstomen voor succes in het tijdperk van generatieve AI.
“Ongeveer 58 procent van de leidinggevenden gelooft dat de adoptie van generatieve AI aanzienlijke ethische risico’s met zich meebrengt”.
The CEO’s guide to generative AI, IBM
Houd de risico’s in het oog
Hoewel de mogelijkheden voor innovatie en vooruitgang enorm zijn, geldt dat ook voor de ethische uitdagingen en risico’s die de adoptie van generatieve AI met zich meebrengt. Vooral in de gezondheidszorg en de financiële sector, waar de belangen groot zijn en fouten of misbruik ernstige gevolgen kunnen hebben, is dit een belangrijk aandachtspunt. Om deze kwesties aan te pakken is een gezamenlijke inspanning van de hele organisatie nodig, maar het zijn de leiders die solide framewerken moeten opstellen voor het monitoren, controleren en corrigeren van tekortkomingen in AI-systemen. Ze moeten ervoor zorgen dat deze systemen werken in overeenstemming met de relevante voorschriften en ethische normen. Dat vraagt om een proactieve aanpak van databescherming, respect voor auteursrechten en het beperken van bias en discriminatie in de output die door AI gegenereerd wordt. Om dit te bereiken, moeten leiders binnen hun organisaties een cultuur van transparantie, verantwoording en continu leren stimuleren. Daarbij hoort het implementeren van duidelijk beleid en processen voor het gebruik van AI. Ook moeten ze inzicht bieden in hoe en waar deze technologieën worden toegepast en AI-portfolios regelmatig evalueren om ervoor te zorgen dat ze voldoen aan de meest recente best practices.
Door te focussen op open dialoog en samenwerking op alle niveaus van de organisatie, kunnen leiders een gedeeld gevoel van verantwoordelijkheid creëren voor de ethische inzet van AI. Maar of dit gaat lukken hangt voor een groot deel af van de leiders zelf. Zijn zij bereid om het goede voorbeeld te geven en moeilijke beslissingen te nemen als het moet? Ook als dat betekent dat ze soms het welzijn van anderen voorop moeten stellen? Zelfs als dat ten koste gaat van de winst op korte termijn? Dat vraagt een grondig inzicht in wat de ethische gevolgen van AI kunnen zijn en een bereidheid om andere leiders in de organisatie daarover bij te praten. Gelukkig zijn de meeste leidinggevenden zich bewust van de uitdagingen die op ons afkomen. Ongeveer 58 procent van de leidinggevenden gelooft dat de adoptie van generatieve AI gepaard gaat met aanzienlijke ethische risico’s, die zonder nieuwe of meer volwassen bestuursstructuren heel moeilijk te managen zijn. Maar veel organisaties vinden het lastig om die principes naar de praktijk te vertalen. Zo heeft minder dan een kwart van de organisaties die algemene principes van AI-ethiek echt geoperationaliseerd, ook al ziet 79 procent zeker in hoe belangrijk dit is.
Adaptief leiderschap is de toekomst
De opkomst van generatieve AI verandert niet alleen hoe we werken, maar ook wat het betekent om een leider te zijn in deze moderne tijd. Omdat deze krachtige technologieën ervoor zorgen dat informatie en besluitvorming toegankelijker worden voor iedereen binnen de organisatie, krijgen mensen op alle niveaus van de organisatie de ruimte om verantwoordelijkheid te nemen voor hun werk en verandert ook het traditionele top-down leiderschapsmodel. De rol van de leider is dan ook niet langer om opdrachten uit te delen en de controle te houden, maar juist om te inspireren, te coachen en mensen in hun kracht te zetten. Leiders moeten de architecten worden van een nieuwe organisatiecultuur die verandering omarmt, samenwerking stimuleert en de unieke bijdragen van ieder individu waardeert. Dat vraagt om een fundamentele switch in mindset, van een focus op hiërarchie en autoriteit naar een diepe waardering voor de kracht van collectieve intelligentie.
Om in dit nieuwe tijdperk van leiderschap succesvol te zijn is het belangrijk om nieuwe vaardigheden en eigenschappen te ontwikkelen, zoals het vermogen om flexibel door het constant veranderende landschap van technologische vooruitgang en marktdisruptie te navigeren. Leiders moeten de impact van opkomende technologieën op hun branche kunnen voorspellen en proactief hun strategie bijsturen. Maar aanpassingsvermogen alleen is niet genoeg. Leiders moeten ook goed kunnen communiceren en als het ware ‘bruggen van begrip’ kunnen slaan tussen diverse teams en belanghebbenden. Ze moeten transparant zijn in hun besluitvorming en openstaan voor feedback en input van alle kanten. Misschien wel het allerbelangrijkste is dat ze bereid moeten zijn om anderen te empoweren, verantwoordelijkheden te delegeren en op elk niveau van de organisatie kansen voor groei en ontwikkeling te creëren.
Een laatste overweging
Nu generatieve AI het bedrijfslandschap steeds sneller transformeert, zien we ook een radicale verschuiving in de rol van leiders. Ze moeten nu architecten worden van een nieuwe bedrijfscultuur waarin zowel de kracht als de ethische uitdagingen van generatieve AI omarmd worden. Dit betekent oude aannames, processen en hiërarchieën ter discussie stellen, met nieuwe werkmethoden experimenteren en alle medewerkers aanmoedigen om eigenaarschap te nemen over hun werk. Uiteraard brengt de adoptie van generatieve AI uitdagingen met zich mee, vooral in sectoren waar fouten ernstige gevolgen kunnen hebben. Leiders moeten daarom zorgen voor stevige kaders waarbinnen deze technologieën op een verantwoorde manier gebruikt worden. Maar wie deze uitdaging aangaat, plukt daar ook de vruchten van. Leiders die generatieve AI omarmen kunnen hun organisaties transformeren. Ze stimuleren innovatie, verbeteren de efficiëntie en sluiten beter aan bij de behoeften van klanten en medewerkers. Zo bouwen ze wendbaarheid en veerkracht in en creëren ze de succesvolle bedrijven van de toekomst.
